Koncepcja zdrowia. Od historii po współczesność
Od czego zależy Twoje zdrowie?
Koncepcja zdrowia zmieniała się od wielu wieków wraz z rozwojem medycyny i nauk społecznych. Ewolucja pojęcia zdrowia trwa od czasów medycyny hipokratejskiej i kartezjańskiej, która traktowała zdrowie jako zaburzenie działania mechanizmów fizjologicznych organizmu. Ratunkiem dla zdrowia była tradycyjna medycyna naprawcza, która przywracała sprawność działania organizmu, narządów i układów.
W latach 70 XX w. powstała koncepcja pól zdrowia opracowana przez Kanadyjskiego ministra zdrowia Marca Lalonde’a. Koncepcja ta nadała nowe pozytywne znaczenie zdrowiu, gdyż zdrowie zależy w głównej mierze od stylu życia, a więc od naszego postępowania. Styl życia to czynniki związane z codziennymi nawykami: sposób żywienia, czyli dieta, aktywność fizyczna oraz umiejętność radzenia sobie ze stresem. Nabyte w ciągu całego życia nawyki stylu życia decydują w 60 % o stanie zdrowia. Pozostałe determinanty zdrowia: czynniki genetyczne i środowiskowe wpływają w 10 %, a czynniki genetyczne w 20 % na potencjał zdrowotny.
Prawidłowy sposób żywienia wymaga dostarczania odpowiedniej ilości energii, dostosowanej do zapotrzebowania energetycznego. Prawidłowa dieta powinna łączyć w sobie dostosowaną do zapotrzebowania podaż składników odżywczych: witamin i minerałów, co zależy od wieku, płci, aktywności fizycznej, dodatkowych schorzeń, a także stosowanie używek.
Aktywność fizyczna to każda forma aktywności zapewniająca wydatek energetyczny ponad podstawową przemianę materii. Osobom zdrowym zaleca się dodatkowy wysiłek o charakterze rekreacyjnym 3 razy w tygodniu średnio po 40 minut, w skali tygodnia optymalny jest wydatek energetyczny 2000 kcal.
Umiejętność radzenia sobie ze stresem jest czynnikiem, który może znacząco wpływać na utrzymanie prawidłowej masy ciała i działać profilaktycznie w zapobieganiu schorzeń metabolicznych. Umiejętność radzenia sobie ze stresem zależy od naszej wiedzy i umiejętności psychicznych i społecznych oraz wsparcia ze strony bliskich.